Χαμηλή οσφυαλγία

Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι σε κάποια στιγμή της ζωής τους θα βιώσουν τα συμπτώματα της χαμηλής οσφυαλγίας. Ο πόνος μπορεί να είναι ήπιος ή ισχυρός, σύντομης ή μακράς διάρκειας, και θα δυσκολέψει την επιτέλεση των καθημερινών εργασιών.

ΑΝΑΤΟΜΙΑ

Πέντε σπόνδυλοι ενώνουν την υπερκείμενη σπονδυλική στήλη με τη λεκάνη, σχηματίζοντας το σπονδυλικό σωλήνα, όπου διέρχεται ο νωτιαίος μυελός, δίνοντας τις νωτιαίες ρίζες. Μεταξύ τους υπάρχουν οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, ενώ γύρω οι μυς και οι σύνδεσμοι σταθεροποιούν και προστατεύουν τους ως άνω ευαίσθητους ιστούς. Οι σπόνδυλοι σχηματίζουν τα facets, τους “μεντεσέδες” της κίνησης της μέσης. Ο υγιής δίσκος απορροφά τις φορτίσεις, συμμετέχει με τα facets στις κινήσεις, και αποτελείται από το δακτύλιο και τον πυρήνα του.

ΑΙΤΙΑ

Η οσφυαλγία μπορεί να εμφανισθεί από μία απλή λάθος κίνηση άρσης βάρους ή υπερέκτασης. Η γήρανση από μόνη της, προδιαθέτει σε εκφύλιση των ιστών. Το κάπνισμα και η χοληστερίνη προσβάλλουν τα μικρά αγγεία της περιοχής, επιταχύνοντας τη γήρανση της σπονδυλικής στήλης. Μπορεί σε απλές μορφές να εμφανιστεί για λίγες ημέρες μετά από υπερβολική καταπόνηση στον κήπο, στο χωράφι και να υποχωρήσει σύντομα.

ΒΛΑΒΗ ΤΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

Μπορεί όμως ο πόνος να μην φύγει σε λίγες ημέρες. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος μπορεί να υποστεί κάκωση, ρήξη του δακτυλίου του ή πρόπτωσή του μέσω αυτού, προκαλώντας πίεση στη ρίζα του νεύρου, προκαλώντας ισχιαλγία. Προκαλείται από κακή χρήση της μέσης, δημιουργία πιέσεων από βάρη, σκυψίματα, παρατεταμένη καθιστική χρήση, που θέτει σε κίνδυνο τις ρίζες και προσβάλλει κυρίως ασθενείς 30-50 ετών, καπνιστές, οδηγούς. Το σώμα, για να τις προστατέψει, ενεργοποιεί μηχανισμούς άμυνας και πόνου, τους οποίους απενεργοποιεί μόλις συμπεριφερθούμε στη μέση μας σύμφωνα με τις οδηγίες του «κατασκευαστή».

ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

Η Χρόνια φθορά και εκφύλιση του δίσκου φέρνει σε επαφή τα facets, τα οποία τρίβονται, συμμετέχοντας στην εμφάνιση αρθρίτιδος, προκαλώντας πόνο. Η εγκατεστημένη πλέον αστάθεια καθιστά δύσκολο το έργο των μυών να στηρίξουν το σκελετό, με αποτέλεσμα ένας σπόνδυλος να μπορεί να ολισθήσει πάνω στον άλλο, δημιουργώντας εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση. Σε 2ο ή 3ο βαθμό αυτής, μπορεί να επέλθει σημαντική πίεση στα νωτιαία στοιχεία. Οι αντιρροπιστικοί μηχανισμοί σταθεροποίησης προβλέπουν το σχηματισμό οστεοφύτων, τα οποία όμως στενεύουν το σπονδυλικό σωλήνα, προκαλώντας σπονδυλική στένωση, μία ιδιαίτερη πάθηση που διαταράσσει την αγγείωση των νεύρων. Άλλα τέλος αίτια είναι η σκολίωση, κάποια αγγειακά νοσήματα, νεοπλασίες, καθώς και μεγάλη σειρά άλλων παθήσεων.

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Μετά τη λήψη του ιστορικού, η κλινική εξέταση προβλέπει ψηλάφηση των σπονδύλων, τοποθέτηση του κορμού και ποδιών σε ειδικές θέσεις για έλεγχο του πόνου, νευρολογικό έλεγχο, έλεγχο μυϊκής ισχύος, αντανακλαστικών κ.λπ.

ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΕΣ. Γίνονται σχεδόν πάντα, και μας δείχνουν εάν τα αίτια του πόνου είναι τα πιο προφανή. Απεικονίζουν τις οστικές δομές, και φανερώνουν πιο πολλές πληροφορίες από όσες οι πιο πολλοί φαντάζονται.

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ. Γίνεται σε μη βελτιούμενες περιπτώσεις, αποκαλύπτει με ακρίβεια τα μαλακά μόρια, τους δίσκους, τα νεύρα, μικροβιακές φλεγμονές, αιμαγγειώματα.

ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΞΟΝΙΚΗ, ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ, ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ, ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΟΣ είναι διάφορες εξετάσεις που γένονται, αναλόγως του συγκεκριμένου αιτίου πόνου του κάθε ασθενούς.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπευτική προσέγγιση του ασθενούς εμπίπτει σε μία από τρείς κύριες κατηγορίες, της φαρμακευτικής, φυσικοθεραπευτικής και χειρουργικής αντιμετώπισης.

ΦΑΡΜΑΚΑ

1. Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ιβουπροφαίνη, ναπροξένη) ανακουφίζουν και βελτιώνουν το οίδημα, ακεταμινοφαίνη, ασπιρίνη και μυοχαλαρωτικά, εξατομικευμένα ως προς τις πιθανές παρενέργειές τους.
2.  Στεροειδή, κορτιζονούχα από του στόματος ή εγχυόμενα στη σπονδυλική στήλη στον επισκληρίδιο χώρο (κύρια σε δισκοκήλες), τεχνική που χρησιμοποιούμε κυρίως στην κλινική και όχι τόσο στο ιατρείο.

ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ

Παθητική αναλγησία, ζεστά επιθέματα, χειρομαλάξεις, υπέρηχοι, ηλεκτρική διέγερση, καθώς και ενεργητική κινητοποίηση, διατάσεις και σειρά ασκήσεων ενδυνάμωσης μυών μπορεί να φανούν ιδιαίτερα ωφέλιμα στην ανακούφιση από τον πόνο.

ΕΛΞΗ

Χρησιμοποιείται συχνά, αν και δεν συνοδεύεται από επιστημονικές εργασίες για την αποτελεσματικότητά της.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Επιλέγεται 6-12 μήνες μετά από αποτυχία θεραπείας συντηρητικής και μόνο εάν μπορούμε να αναγνωρίσουμε με ακρίβεια το αίτιο του πόνου ανάμεσα στα πολλά αρκετές φορές ευρήματα μιας μαγνητικής, τα οποία όμως δεν προκαλούν όλα πόνο. Το χειρουργείο δεν αποτελεί την τελευταία εφεδρεία «όταν όλα τα άλλα αποτύχουν». Μερικοί ασθενείς, απλά, δεν μπορούν να θεραπευτούν χειρουργικά, όπως επίσης αποτελεί κύρια θεραπεία σε παράλυση νεύρου, σύνδρομο ιππουρίδος κ.ά.

Οι ΔΙΣΚΟΚΗΛΕΣ αντιμετωπίζονται με οσφυϊκή μικροδισκεκτομή ή κηλεκτομή, αποσυμπιέζοντας τη ρίζα, προσφέροντας ευνοϊκότερο βραχυπρόθεσμο όφελος, και κατά περίπτωση και μακροπρόθεσμο. Ο κίνδυνος υποτροπής τους αγγίζει το 5 τοις εκατό. ΕΑΝ όμως πρόκειται να χειρουργήσουμε για δισκοκήλη, το συντομότερο είναι και καλύτερο. Η πρακτική μας δείχνει ότι λίγοι ασθενείς τελικά φθάνουν στο χειρουργείο, ενώ έχουν γίνει και διεθνώς αυστηρότερα τα κριτήρια επιλογής του αρρώστου που χρήζει επέμβασης. Το 95 τοις εκατό αυτής της ομάδος επανέρχεται στην εργασία του σε 3 περίπου εβδομάδες.

ΣΠΟΝΔΥΛΟΔΕΣΙΕΣ. Γίνονται για να σταθεροποιήσουν σπονδύλους των οποίων οι μικροκινήσεις προκαλούν πόνο, και ταυτόχρονα αφαιρούνται τμήματα οστού και οστεόφυτα που πιέζουν νευρικά στοιχεία. Υπάρχουν πολλές τεχνικές, πάμπολλα υλικά και μέθοδοι, που δεν αποτελούν σκοπό του παρόντος άρθρου. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι άριστα, χείριστα, και όλα τα μεταξύ αυτών. Κυριότερος παράγοντας που το καθορίζει είναι η ακριβέστατη διάγνωση του μηχανισμού πόνου.

ΠΡΟΛΗΨΗ. Κανείς δεν μπορεί να αποφύγει την εκφύλιση των ιστών που φέρνει το γήρας. Μπορεί όμως σαφώς να μικρύνει τις επιπτώσεις, με την Άσκηση αεροβικού χαρακτήρα, όπως κολύμβηση και περπάτημα σε συνδυασμό με συγκεκριμένες ασκήσεις που γυμνάζουν και αυξάνουν την ελαστικότητα των κοιλιακών και ραχιαίων μυών. Ενδεικτικά, δείχνουμε εδώ με χρήση ελβετικής μπάλας.

Σωστός τρόπος άρσης αντικειμένων, η αποφυγή καπνίσματος, η οσφυϊκή υποστήριξη της καρέκλας μας, η διατήρηση σωστού σωματικού βάρους και σωστής στάσης και θέσης όταν είμαστε καλά, και όχι μόνον όταν πονάμε. Η πληθώρα πληροφοριών για τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης στο διαδίκτυο, από ασφαλείς και μη πηγές και οι πειστικοί “εισηγητές” που βρίσκονται παντού στο περιβάλλον κάθε ασθενούς είναι υπεύθυνοι για τη σύγχυση που επικρατεί γενικά για τα θέματα αυτά, και έχουν αποβεί κατά το παρελθόν επιζήμια σε πολλούς. Η αναζήτηση μιας ή και περισσοτέρων ιατρικών συμβουλών θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα την έγκυρη επιστημονική συμβουλή, διότι κάθε ασθενής έχει εγκατεστημένα τα δικά του, μοναδικά χαρακτηριστικά.